संधी.

जोडशब्द तयार करताना पहिल्या शब्दातील शेवटचा वर्ण व दुसऱ्या शब्दातील पहिला वर्ण हे एकमेकात मिसळून त्या दोन्हीचां एक वर्ण तयार होतो त्यासंधीअसे म्हणतात .

संधीचे तीन मुख्य प्रकार पडतात

 

1. स्वरसंधी 2. व्यंजन संधी 3. विसर्गसंधी .

1. स्वरसंधी दोन स्वर एकमेकाजवळ आले की ते दोन स्वर एकत्र येऊन त्यांचा एक स्वर बनतो त्याच स्वरसंधी असे म्हणतात 

पोटशब्द                जोडशब्द 

पोटशब्द                         जोडशब्द 

देवालय                 देव + आलय

महिंद्र                    मही + इंद्र  

विद्यार्थी                 विद्य + अर्थी 

महर्षि                             महा +ऋषि 

महीश                             मही + ईश 

इत्यादी                           इती + आदी 

 

2.व्यंजन संधीव्यंजन संधी जवळजवळ येणाऱ्या वर्णन पैकी दोन्ही वर्ण व्यंजने किंवा दुसऱ्या वर्ण स्वर असल्यास त्यास व्यंजन संधी असे म्हणतात .

 

    जोडशब्द           पोटशब्द 

जोडशब्द                        पोटशब्द 

    वाक्पती              वाग् + पती 

    विपतकाल         विपद + काल  

    षटशास्त्र             षड् + शास्त्र  

    वाङ्मय              वाक् + मय 

सज्जन                         सत् + जन 

चिदानंद                       चित् + आनंद 

जगन्नाथ                     जगत् + नाथ 

सदाचार                        सत् + आचार 

                   

 

3.विसर्गसंधी एकत्र येणाऱ्या वर्णातील पहिले वर्ण विसर्ग व दुसरी वर्ण
स्वर 
किंवा व्यंजन असल्यास होणाऱ्या संधीला विसर्गसंधी असे म्हणतात.

 जोडशब्द            पोटशब्द 

 जोडशब्द                 पोटशब्द 

रज:कण – रज:+ कण

 

अध:पात – अध:+ पात

 

अंत:पटल – अंत:+ पटल

 

तेज:पुंज – तेज:+पुंज

निरंतर         –             नि:+अंतर

 

दुर्जन           –             दु:+जन

 

बहिरंग         –            बहि:+अंग

 

बहिद्वार        –           बहि:+द्वार

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top